حماسه و واقعه عظيم عاشورا داراي کارکردها و جنبه هاي مختلفي است که لازم است هر فرد مسلمان صرف نظر از تعلقات مذهبي و گرايش هاي فکري، آنها را بشناسند و به عمق و ژرفاي آنها آگاهي پيدا کنند.
محرم امسال نيز همچون سالهاي گذشته با آغاز مراسم سوگواري و عزاداري ابا عبدالله الحسين(ع) در کشورهاي اسلامي آغاز شد و مسلمانان سني و شيعه با برپاگذاري محافل و مجالس وعظ، خطابه، سوگواري و سينه زني، احساسات و عواطف خود را به حماسه سازان کربلا ابراز مي دارند و سعي مي کنند يک رابطه عاطفي و معنوي با آرمان هاي انساني امام حسين(ع) و ياران وفادارش برقرار نمايند. ارتباط و پيوندي که تحول فکري، رشد معنوي و کمال انساني را براي عزاداران و ارادتمندان سهل و آسان مي سازد.
پاسداشت از مراسم عاشورا در ميان همه مسلمانان مرسوم بوده و اختصاص به مذهب، فرهنگ، کشور و جغرافياي خاصي ندارد و همه مسلمانان به امام حسين(ع) و يارانش عشق مي ورزند و حماسه کربلا را رساترين فرياد عشق و بلندترين قله عرفان و ژرفناکترين رهنمود انسانيت براي هميشه تاريخ مي دانند.
عاشورا درس فداکاري و گذشت، تعقل و بصيرت و صبر شجاعت است و فلسفه عزاداري و سوگواري شناخت فضايل و ويژگي هاي انساني، اخلاقي و الگوگيري از آموزه هاي الهي عاشورا است. اگر قبلاً عاشورا يک روز بود، با قيام حسيني تبديل به يک فرهنگ شد. فرهنگي که ابعاد مختلف معرفتي، حماسي، عاطفي و تربيتي را شامل مي شود و برگزاري مراسم عزاداري به معناي شناخت اين فرهنگ و ترويج و نهادينه سازي آن در پهنه اجتماع است؛ اما خود سوگواري و عزاداري نيز داراي فرهنگ ويژه اي است که به مثابه يک مکتب و يا يک کلاس درس، مي تواند عزاداران را به سوي انسان سازي و سعادت ابدي رهنمون باشد.
بنا بر اين نحوه عزاداري و برگزاري مراسم نيز بايد متناسب و سازگار با فرهنگ ارزشي باشد که از عزاداري امام حسين(ع) انتظار مي رود. يعني عزاداري ها نبايد تنها به گريه کردن، سينه زدن و اظهار غم و اندوه خلاصه شود؛ بلکه اين مجالس بايد با رعايت آداب صحيح و فرهنگ ارزشي مثبت آن و با پرهيز از هرنوع انحراف، بدعت و خرافات برگزار شود و ارزش هاي چون تقوا، پاکدامني، صبر و شجاعت، جوانمردي، ايثار و فداکاري و ... را تبليغ و ترويج نمايد.
فرهنگ عزاداري صحيح پشتوانه قوي دين و احياگر روح تعاون، اخوت و برادري و فراخوان عمومي قيام و جهاد بر ضد ظلم و ستمگري مي باشد و اگر عزاداري با خرافات و انحرافات آميخته باشد، نه عواطف ما را به نفع حقايق ديني مي تواند به شور و هيجان آورد و نه ارزش هاي موجود در حماسه عاشورا را مي تواند شکوفا سازد.
آنچه عزاداري ها را از آسيب هاي انحراف، خرافه پرستي و بدعت باز مي دارد، اين است که علما، انديشمندان و متدينين اسلامي، ضمن اين که در ايام محرم با تشريح و تبيين فلسفه قيام امام حسين(ع) و در کل فلسفه و آموزه هاي ديني، برخي از تحريف هاي لفظي و معنوي را از عزاداري ها برچينند و از برخورد صرفاً عاطفي با مقوله عزاداري جداً پرهيز نمايند؛ زيرا افراط در بعد عاطفي عاشورا دامنه تحريفات در واقعه عاشورا را وسعت داده و تمايل به اسطوره سازي و افسانه پردازي را بيشتر نموده است.
امروزه عوامل و زمينه هاي مختلف فکري، فرهنگي و حتا سياسي، دگرگوني ها و ناهنجاري هايي را در شکل و محتواي عزاداري به وجود آورده است و اين دگرگوني ها از يک طرف عزاداران را از دسترسي به اهداف اصلي قيام عاشورا بازداشته است و از جانب ديگر حساسيت ها، بدگماني ها، افتراق ها و انشقاق ها را در ميان جامعه اسلامي افزايش داده و زمينه هاي سؤ استفاده دشمنان از مسأله عزاداري را فراهم آورده است. مجموعه عوامل فوق باعث مي گردد تا شکل و صورت عزاداري بر محتوا و حقيقت آن غلبه پيدا کند و عزاداري ها از فلسفه اصلي شان باز ماند.
اشکال خرافي عزاداري چون قمه زني، زمين بوسي، رواج زبان حال هاي مبتذل، رواج سبک هاي غنايي، رواج شيوه هاي ناپسند سينه زني و زنجير زني، استفاده از آلات موسيقي در عزاداري ها، اذيت کردن و آزار رساندن به ديگران با شيوه ها و روش هاي گوناگوني چون پخش صداها و نوحه ها از بلندگوهاي مساجد تا پاسي از شب، ايجاد ترافيک و بند کردن سرک ها و... نه تنها موجب تقرب به خدا و پيوند با اهل بيت نمي شود؛ بلکه بزرگترين توهين به امام حسين(ع) و ساير قهرمانان کربلا به حساب مي آيد و سبب معرفي وارونه دين اسلام و حماسه سازان کربلا مي گردد.
منبع: هفته نامه مشارکت ملی چاپ کابل