2 شعبان 1438 هـ برابر با 8 اردیبهشت 1396 هـ و ٢٨/٤/٢٠١٧ م
مطالب مهم خطبه اول: چگونه ماه شعبان را احیا کنیم؟ / اعمال و دعاهای مستحب این ماه / بهترین اعمال این ماه / فرصتی برای تقویت معنویت / آمادگی گرفتن برای ماه خدا.
مطالب مهم خطبه دوم: لبنان، بازی بر پرتگاه جهنم / سوریه، تداوم درگیری / رنج یمن / اعتصاب غذای اسرای فلسطینی / روز کارگر.
خطبه اول:
خداوند سبحانه و تعالى در کتاب عزيز خود چنین میفرماید: «لَا خَيْرَ فِي کثِيرٍ مِنْ نَجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ» صدق الله العظيم.
از دیروز ماه مبارک شعبان شروع شد. ماهی که یکی از ماههای سه گانه مبارک رجب، شعبان و رمضان است. ماههایی که در آنها خداوند رحمت، غفران و پاداشهای بیکران خود را بر بندگان خود سرازیر میکند. در حالی که در ماههای دیگر این وضعیت وجود ندارد.
چگونه ماه شعبان را احیا کنیم؟
پیامبر خدا(ص) جهت بهرهمندی از برکات، نسبت به احیای این سه ماه با روزهداری، نماز، ذکر و تلاوت قرآن اهتمام خاصی داشت و به یاران خود نیز توصیه میکرد که آنان نیز توجه و اهتمام لازم را به این امر داشته باشند. در حدیث آمده است که وقتی پیامبر هلال ماه شعبان را میدید دستوار میداد که منادی در کوچهها و خیابانهای مدینه چنین ندا دهد: «يا أهل يثرب، إنّي رسول رسول الله إليکم، ألا أنّ شعبان شهري، فرحم الله من أعانني على شهري؛ ای مردم مدینه! من فرستاده خداوند به سوی شما هستم. آگاه باشید که شعبان ماه من است. پس خداوند رحمت کند کسی را که در ماه من به من یاری رساند.» نسبت دادن این ماه به پیامبر نیز به خاطر توجه و اهتمامی است که پیامبر به این ماه داشته است.
امیرالمؤمنین که اولین اجابت کننده دعوت پیامبر خدا بود، در این باره میفرماید: «ما فاتني صوم شعبان منذ سمعت منادي رسول الله(ص) ينادي في شعبان، ولن يفوتني أيّام حياتي صوم شعبان إن شاء الله تعالى؛ ز زمانى که نداى منادى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را که براى روزه اين ماه ندا مىکرد شنيدم، هیچگاه روزه اين ماه را از دست نداده و در تمام عمرم آن را از دست نخواهم داد، اگر خدا بخواهد.» همین طور آن حضرت میفرمود: «صوم شهرين متتابعين توبة من الله؛ دو ماه روزهداری پشت سر هم توبه کردن به درگاه خداوند است.»
همانطور که میدانید دعوت پیامبر به عبادت در این ماهها، به یاران ایشان منحصر و محدود نمیشود. بلکه این دعوت متوجه ما نیز هست. همه ما مسئولیم که به سنتهای پیامبر خدا پایبند باشیم و به آنها اقتدا کنیم: «لَقَدْ کانَ لَکمْ فِي رَسُولِ اللهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کانَ يَرْجُو اللهَ وَالْيَوْمَ الْأَخِرَ وَذَکرَ اللهَ کثِيراً».
از این رو در صلوات امام زین العابدین(ع) که خواندن آن در ظهر روزهای ماه شعبان مستحب است، چنین میخوانیم: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمد وَ آلِ محمد شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَيْتِ الْوَحْيِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمد وَ آلِ محمد الْفُلْک الْجَارِيَةِ فِي اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ يَأْمَنُ مَنْ رَکبَهَا وَ يَغْرَقُ مَنْ تَرَکهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمد وَ آلِ محمد الْکهْفِ الْحَصِينِ وَ غِيَاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکينِ وَ مَلْجَإِ الْهَارِبِينَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمِينَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمد وَ آلِ محمد صَلاةً کثِيرَةً تَکونُ لَهُمْ رِضًى وَ لِحَقِّ محمد وَ آلِ محمد أَدَاءً وَ قَضَاءً بِحَوْلٍ مِنْک وَ قُوَّةٍ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمد وَ آلِ محمد الطَّيِّبِينَ الْأَبْرَارِ الْأَخْيَارِ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ وِلايَتَهُمْ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمد وَ آلِ محمد وَ اعْمُرْ قَلْبِي بِطَاعَتِک وَ لا تُخْزِنِي بِمَعْصِيَتِک وَ ارْزُقْنِي مُوَاسَاةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَيْهِ مِنْ رِزْقِک، بِمَا وَسَّعْتَ عَلَيَّ مِنْ فَضْلِک وَ نَشَرْتَ عَلَيَّ مِنْ عَدْلِک وَ أَحْيَيْتَنِي تَحْتَ ظِلِّک وَ هَذَا شَهْرُ نَبِيِّک سَيِّدِ رُسُلِک شَعْبَانُ الَّذِي حَفَفْتَهُ مِنْک بِالرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِ الَّذِي کانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ يَدْأَبُ فِي صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ فِي لَيَالِيهِ وَ أَيَّامِهِ بُخُوعا لَک فِي إِکرَامِهِ وَ إِعْظَامِهِ إِلَى مَحَلِّ حِمَامِهِ اللَّهُمَّ فَأَعِنَّا عَلَى الاسْتِنَانِ بِسُنَّتِهِ فِيهِ وَ نَيْلِ الشَّفَاعَةِ لَدَيْهِ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْهُ لِي شَفِيعا مُشَفَّعا وَ طَرِيقا إِلَيْک مَهْيَعا وَ اجْعَلْنِي لَهُ مُتَّبِعا حَتَّى أَلْقَاک يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَنِّي رَاضِيا وَ عَنْ ذُنُوبِي غَاضِيا قَدْ أَوْجَبْتَ لِي مِنْک الرَّحْمَةَ وَ الرِّضْوَانَ وَ أَنْزَلْتَنِي دَارَ الْقَرَارِ وَ مَحَلَّ الْأَخْيَارِ؛ خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، درخت نبوت و جايگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و معدن دانش و خانواده وحى، خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، کشتى روان در اقیانوسهای عميق، هرکه به آن توسّل جويد ايمنى يابد و هرکه آن را رها کند غرق شود، پيش افتاده از آنها از دين خارج است و عقبمانده از آنان نابود است و همراه آنان ملحق به حق است. خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، پناهگاه محکم و فريادرس بيچارگان درمانده و پناه گريختگان و دستاويز استوار براى چنگ اندازان، خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست، درودى که براى آنان موجب خشنودى و براى ما مايه ادا کردن و بجا آوردن حق محمد و خاندان محمد باشد، به حول و نيرويت اى پروردگار جهانيان. خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست آن پاکان و نيکان و خوبان، که حقوقشان را بر همه واجب کردى و پيروى و ولایتشان را بر همگان فرض نمودى. خدايا! بر محمد و خاندان محمد درود فرست و دلم را با طاعتت آباد کن و به نافرمانى از خود رسوايم مساز و هميارى با آن که رزقت را بر او تنگ گرفتى، به مدد آنچه از فضلت بر من وسعت دادى و از عدلت بر من گستردى و مرا در سايه رحمتت زنده داشتى روزى من فرما، اين است ماه پيامبرت، آن سرور فرستادگان، شعبانى که آن را به رحمت و رضوانت پوشاندى، ماهى که رسول خدا(درود خدا بر او و خاندانش باد) در روزهداری و به پاداری عبادت در شبها و روزهايش تا هنگام مرگ، با تمام توان کوشش میکرد، تنها براى فروتنى در برابرت و گرامى داشت ماه شعبان، خدايا! ما را در اين ماه به پيروى از روشش و رسيدن به شفاعتش يارى فرما، خدايا! او را برای من شفيعى با شفاعت پذيرفته و راهى روشن به سويت قرار ده و ما را پيرو او گردان تا آنگاه که تو را در قيامت ديدار کنم، درحالیکه از من خشنود باشى و از گناهانم چشمپوشی و رحمت و رضوانت را بر من واجب نموده و مرا در بهشت و جايگاه خوبان درآورده باشى.»
اعمال و دعاهای مستحب این ماه
احادیث و روایات به تعدادی از اعمال و دعاهای مستحب این ماه اشاره کردهاند. از جمله اعمال مستحب این ماه، روزه داشتن است. مستحب است که انسان تمام ماه شعبان یا هر دوشنبه یا پنجشنبه آن را روزه بگیرد. صلوات و دعا نیز در ماه سفارش شده است. مستحب است که انسان بسیار بگوید: «لا إله إلا الله، ولا نعبد إلا إيّاه مخلصين له الدّين ولو کره المشرکون». هم چنین مستحب است که انسان بر محمد و آل محمد بسیار صلوات بفرستد و دعا کند. هم چنین بر احیای شب نیمه شعبان بسیار سفارش شده است. در حدیثی از امام باقر(ع) آمده است: «افضَلُ لَیلَةٍ بَعدَ لَیلَةِ القَدرِ، فیها یمنَحُ اللّهُ تَعالَى العِبادَ فَضلَهُ، ویغفِرُ لَهُم بِمَنِّهِ، فَاجتَهِدوا فِی القُربَةِ إلَى اللّهِ تَعالى فیها؛ فَإِنَّها لَیلَةٌ آ لَى اللّهُ عَلى نَفسِهِ أن لا یرُدَّ سائِلاً لَهُ فیها، ما لَم یسأَل مَعصِیةً؛ بافضیلت ترین شب بعد از شبِ قدر است. در این شب، خداوند متعال، فضل خویش را به بندگان میبخشد و به لطف خود، آنان را میآمرزد. پس در این شب براى نزدیک شدن به خداى متعال بکوشید؛ زیرا خداوند با خود عهد کرده است که در این شب، هیچ درخواست کنندهای را رد نکند، به شرط آن که معصیتى را درخواست نکند.»
بنابراین شب نیمه شعبان شب باعظمتی است و باید آن را احیا بداریم. آری! آنچه بر عظمت این شب میافزاید، ولادت امام مهدی(عج) در آن است و این کرامت دیگری برای این ماه است. از این رو وظیفه داریم حالا که در ابتدای ماه شعبان قرار داریم، باید برنامه عبادی مناسبی برای خواندن نماز و ذکر و دعا در این ماه تهیه کنیم تا باعث تقویت معنویت و نزدیکی ما به خداوند متعال شود.
در زمینه دعا باید مناجات شعبانیه توجه کنیم که از امام علی(ع) وارد شده است. اهمیت این دعا در این است که هر امامی آن را برای اصحاب خود نقل کرده است تا امروز به ما رسیده است. از این رو این مناجات از همه امامان ما نقل شده است. هر چند که اصل آن از امیرالمؤمنین(ع) است.
انسان با این دعا خداوند را بیشتر میشناسد و فیض محبت و تشکر از خداوند و اعتراف به فضل و زیبایی او را بیشتر احساس مینماید. این مناجات با اشاره به جایگاه خداوند به بندگان آغاز میشود. این که او به بندگان خود نزدیک است و آنان نیز جز به سوی او راه فراری ندارند: «اللّـهُمَّ وَاسْمَعْ دُعائي إِذا دَعَوْتُک، وَاْسمَعْ نِدائي إِذا نادَيْتُک، وَأَقْبِلْ عَليَّ إِذا ناجَيْتُک، فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَيْک، وَوَقَفْتُ بَيْنَ يَدَيک؛ و شنواى دعايم باش آنگاه که میخوانمت و صدايم را بشنو گاهى که صدايت میکنم و به من توجّه کن هنگامی که با تو مناجات مینمایم، همانا به سوى تو گريختم و در حال درماندگى و زارى در برابرت ايستادم.»
سپس این مناجات به گونهای ادامه مییابد که در آن بنده احساس میکند در دریای رحمت الهی شناور است. تا جایی که در برابر خدای خود احساس حقارت و خواری کرده و میگوید: «إِلـهي، کيْفَ آيَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِک لي بَعْدَ مَماتي، وَأَنْتَ لَمْ تُوَلِّني إلاّ الْجَميلَ في حَياتي. اِلـهي، تَوَلَّ مِنْ أَمْري ما أَنْتَ أَهْلُهُ. إِلـهي، إِنْ أَخَذْتَني بِجُرْمي أَخَذْتُک بِعَفْوِک، وَاِنْ أَخَذْتَني بِذُنُوبي أَخَذْتُک بِمَغْفِرَتِک، وَاِنْ أَدْخَلْتَني النّارَ، أَعْلَمْتُ أَهْلَها أَنّي اُحِبُّک. اِلـهي، إِنْ کانَ صَغُرَ في جَنْبِ طاعَتِک عَمَلي، فَقَدْ کبُرَ في جَنْبِ رَجائِک أَمَلي؛ خدايا چگونه از حسن توجهت پس از مرگم نااميد شوم؟ در حالیکه در طول زندگیام مرا جز به نيکى سرپرستى نکردى. خدایا کارم را چنان که سزاوار آنى بر عهده گير، خدايا به سوى من با فضلت بازگرد، به سوى گناهکارى که جهلش سراپايش را پوشانده، خدايا گناهانى را در دنيا بر من پوشاندى، که بر پوشاندن آن در آخرت محتاجترم، گناهم را در دنيا براى هیچیک از بندگان شایستهات آشکار نکردى، پس مرا در قيامت در برابر ديدگان مردم رسوا مکن، خدايا جود تو آرزويم را گسترده ساخت.»
سپس چیزهایی را از خداوند میخواهد که شایسته است هر مؤمن دیگری نیز از خداوند بخواهد. ببینیم این درخواستها کدماند؟
«إِلهي، هَبْ لي قَلْباً يُدْنيهِ مِنْک شَوْقُهُ، وَلِساناً يُرْفَعُ إِلَيْک صِدْقُهُ، وَنَظَراً يُقَرِّبُهُ مِنْک حَقُّهُ. اِلـهي، أَقِمْني في أَهْلِ وِلايَتِک مُقامَ مَنْ رَجَا الزِّيادَةَ مِنْ مَحَبَّتِک. اِلـهي، وَاْجَعَلْني مِمَّنْ نادَيْتَهُ فَأَجابَک، وَلاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِک، فَناجَيْتَهُ سِرّاً، وَعَمِلَ لَک جَهْراً. إِلـهي، وَأَلْحِقْني بِنُورِ عِزِّک الأبْهَجِ، فَأَکونَ لَک عارِفاً، وَعَنْ سِواک مُنْحَرِفاً، وَمِنْک خائِفاً مُراقِباً، يا ذَا الْجَلالِ وَالإکرامِ؛ خدايا، قلبى به من عنايت کن، که اشتياقش او را به تو نزديک کند و زبانى که صدقش به جانب تو بالا برده شود و نگاهى که حق بودن او را به تو نزديک نمايد. خدايا، در ميان اهل ولايتت برنشانم، نشاندن آن که به افزون شدن محبتت اميد بسته است. خدايا مرا از کسانى قرار ده که آوازشان دادى، پس پاسخت دادند، به آنها توجه فرمودى، پس در برابر بزرگیات مدهوش شدند و با آنان راز پنهان گفتى و آنان آشکارا براى تو کار کردند. خدايا مرا به نور عزت بسيار زيبايت برسان تا عارف به وجودت گردم و از غير تو رویگردان شود و از تو هراسان و بر حذر باشم، اى داراى بزرگى و بزرگوارى.»
بهترین اعمال این ماه
در حدیث آمده است که بهترین اعمال در این ماه دو چیز است: اول استغفار است. عبارتهای متعددی برای استغفار ذکر شده است. این که هفتاد مرتبه بگوییم: «أستغفر الله ربي وأتوب إليه وأسأله التّوبة» یا هفتاد مرتبه بگوییم: «أستغفر الله الّذي لا إله إلا هو الرّحمن الحيّ القيّوم وأتوب إليه». ولی اگر استغفار انسان با نیت راست و عزم جدی برای پاکیزه کردن جان از گناهان و کینهها و همه کوتاهیهایی که در حق افراد دور و نزدیک روا داشتهایم همراه نباشد، کفایت نمیکند. ممکن است از برخی حقوق از جمله حق فرزندان، خانواده، بستگان، همسایگان، مؤمنان و مردم غفلت کرده باشیم. اگر کوتاهیهایی در این زمینه کردهایم باید از آنها توبه کنیم. در دعای امام زین العابدین(ع) آمده است: «اللّهُمّ إِنّی أَعْتَذِرُ إِلَیْکَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِی فَلَمْ أَنْصُرْهُ وَ مِنْ مَعْرُوفٍ أُسْدِیَ إِلَیّ فَلَمْ أَشْکُرْهُ وَ مِنْ مُسِیءٍ اعْتَذَرَ إِلَیّ فَلَمْ أَعْذِرْهُ وَ مِنْ ذِی فَاقَهٍ سَأَلَنِی فَلَمْ أُوثِرْهُ وَ مِنْ حَقِّ ذِی حَقٍّ لَزِمَنِی لِمُؤْمِنٍ فَلَمْ أُوَفِّرْهُ؛ خدایا! از تو پوزش میطلبم درباره ستمدیدهای که در حضور من به او ستم رسیده است و من به یاریاش برنخاستهام و درباره احسان و خیری که به من رسیده و من سپاس آن را به جا نیاوردهام و درباره بدکاری که از من پوزش طلبیده و من نپذیرفتهام و درباره مستمندی که دست حاجت به سویم دراز کرده و من او را بر خویش مقدّم نداشتهام و درباره حقّ مؤمنی که بر عهدهام بوده و من در ایفای آن سستی ورزیدهام.»
دوم صدقه دادن است. حتی اگر یک دانه خرما باشد. چون در حدیث آمده است: «مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فِي شَعْبَانَ رَبَّاهَا اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ لَهُ کمَا يُرَبِّي أَحَدُکمْ فَصِيلَهُ حَتَّى يُوَافِيَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ قَدْ صَارَتْ لَهُ مِثْلُ أُحُد؛ هر کس در ماه شعبان صدقهای بدهد، خداوند آن صدقه را پرورش مىدهد، همان گونه که شما کره شتر خود را پرورش مىدهيد و روز قيامت در حالى که آن صدقه به بزرگى کوه احد شده است به او خواهد رسيد.»
فرصتی برای تقویت معنویت
اما آنچه که باعث تقویت معنویت و تربیت میشود، احیای مناسبتهای این ماه است. چون در سوم ماه شعبان سالروز ولادت امام حسین(ع) است. مناسبتی که آکنده از احساس بالندگی، عزم، اراده و فداکاری و درک دنیای پاکی، طهارت، والایی معنوی و انسانی است که امام حسین(ع) در زندگی خود به نمایش گذاشتند.
چهارم شعبان سالروز ولادت حضرت عباس(ع) است. او که کربلا نشان دهنده وفا و ایثار اوست. در این روز به یاد همه این مفاهیم و معانی والا میافتیم. او را میبینیم که در پیشاپیش سپاهیان از امام حسین(ع) حمایت میکند اما چشمانش به حضرت زینب، اهل بیت پیامبر و یاران است. او با بصیرت نافذ خود همه چیز را زیر نظر داشت. او همان کسی است که شمر برای او و برادرانش اماننامه آورد. ولی او اماننامه را رد کرد و اصرار ورزید که در کنار امام حسین(ع) بماند. همان کسی که در حین شهادت چنین رجزخوانی میکرد:
واللهِ إن قَطعتُمُ يمينــــي إنّي أُحامِي أَبَداً عن دِيني
وعنْ إمامٍ صَادِقِ اليَقِينِ نَجْلِ النّبيِّ الطـّـاهِرِ الأَمينِ
پنجم شعبان نیز سالروز ولادت امام زین العابدین(ع) است. روزی که یادآور صبر، بخشندگی، مدارا و والای معنوی ایشان است و آن را در دعاهای ایشان میتوان به روشنی دید. این دعاها به همه ابعاد رابطه انسان با خداوند متعال و عرصههای اخلاقی میپردازد. امام زین العابدین(ع) در قالب رساله حقوق ثروت گرانسنگ حقوقی از خود برای ما به یادگار گذاشت. این رساله بهترین قوانین برای صیانت و احترام به حقوق بشر است.
پانزدهم ماه شعبان نیز سالروز ولادت امام مهدی(عج) است. او که امام زمان ماست. امامی که بعد از جور، ظلم و طغیان، با او چشم انتظار همیشگی عدالت هستیم.
آمادگی گرفتن برای ماه خدا
عزیزان! باید از حال و هوای معنوی و ایمانی این ماه توشه برداریم. چون برای مقابله با چالشهای پیش روی خود به این معنویت نیاز داریم. هستند بسیاری که میخواهند دین، ایمان، اخلاق و پایبندیمان به آرمان امت اسلامی را از ما سرقت کنند. افراد بسیاری در این زمینه سعی و کوشش میکنند. ما جز با عمق بخشیدن به آگاهی و جنبههای معنوی و ایمانی نمیتوانیم با این چالشهای دشوار مقابله کنیم.
نقش دیگر ماه شعبان این است که باید خود را برای میهمانی خداوند در ماه رمضان آماده کنیم. چون جز پاکان نمیتوانند وارد میهمانی خداوند شوند. امیدواریم که خداوند به ما توفیق درک این میهمانی را عنایت فرماید.
امام رضا(ع) در این باره به یکی از یاران خود چنین میفرماید: «وأکثر من الدّعاء والاستغفار وتلاوة القرآن، وتب إلى الله من ذنوبک، ليُقبل شهر الله عليک وأنت مخلصٌ لله عزَّ وجلَّ، ولا تدعنَّ أمانة في عنقک إلَّا أدَّيتها، ولا في قلبک حقداً على مؤمن إلَّا نزعته، ولا ذنباً أنت ترتکبه إلَّا أقلعت عنه، واتّقِ الله وتوکل عليه في سرائرک وعلانيتک «وَمَن يَتَوَکلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِکلِّ شَيْءٍ قَدْرًا»؛ و دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون کن و از گناهان و نافرمانیهایت به سوى خدا بازگرد و توبه کن تا این ماه خدا به تو رو کرده باشد در حالى که تو با خدایت- عزّوجلّ- اخلاص ورزیده باشى و امانتى بر گردن خود باقى مگذار مگر آنکه آن را ادا کنى و نیز در دلت کینه هیچ مؤمنى نباشد مگر این که آن را از دل بیرون کنى و هیچ گناهى را که مرتکب بودهاى وامگذار مگر آنکه آن را رها کرده و از آن دورى گزینى و از خداوند پروا داشته باش و در امور نهان و آشکارت بر او توکّل و اعتماد کن و هر کس بر خدا توکّل کند همانا خداوند او را کافى است، زیرا خداوند کار خود را به انجام میرساند و براى هر چیز اندازهاى قرار داده است.»
خداوند به ما توفیق دهد که به سنت پیامبر و ائمه طاهرین ملتزم باشیم و از برکات این ماه بهره وافر ببریم. به درستی که او شنوای پاسخگوی دعاست.
خطبه دوم:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا! شما و خودم را به همان چیزی توصیه میکنم که امام حسین(ع) هنگام خروج از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا، به برادرش محمد بن حنفیه وصیت کرد. فرمود: «إنَّ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ يَشْهَدُ أَنْ لاَ إلَهَ إلاَّ اللَهُ، وَحْدَهُ لاَ شَرِيک لَهُ. وَأَنَّ مُحَمَّدًا صَلَّي اللَهُ عَلَيْهِ وَءَالِهِ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، جَآءَ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِ الْحَقِّ. وَأَنَّ الْجَنَّه وَالنَّارَ حَقٌّ. وَأَنَّ السَّاعَه ءَاتِيَه لاَ رَيْبَ فِيهَا. وَأَنَّ اللَهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ. إنِّي لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَلاَبَطِرًا وَلاَمُفْسِدًا وَلاَظَالِمًا وَإنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاْءصْلاَحِ فِي أُمَّه جَدِّي محمد صَلَّي اللَهُ عَلَيْهِ وَءَالِهِ؛ أُرِيدُ أَنْ ءَامُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَأَنْهَي عَنِ الْمُنْکرِ، وَأَسِيرَ بِسِيرَه جَدِّي وَسِيرَه أَبِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام. فَمَنْ قَبِلَنِي بِقَبُولِ الْحَقِّ فَاللَهُ أَوْلَي بِالْحَقِّ، وَمَنْ رَدَّ عَلَيَّ هَذَا أَصْبِرُ حَتَّي يَقْضِيَ اللَهُ بَيْنِي وَبَيْنَ الْقَوْمِ بِالْحَقِّ؛ وَهُوَ خَيْرُ الْحَاکمِينَ؛ حسين بن علی گواهی میدهد که هيچ معبودی جز خداوند نيست؛ اوست يگانه که انباز و شريک ندارد؛ و به درستی که محمد صلی الله عليه وآله، بنده او و فرستاده اوست که به حقّ از جانب حقّ آمده است؛ و اينکه بهشت و جهنّم حقّ است و ساعت قيامت فرامیرسد و در آن شکی نيست؛ و اينکه خداوند تمام کساني را که در قبرها هستند برمیانگیزاند. من برای تفريح و تفرّج خروج نکردم ؛ و نه برای استکبار و بلند منشی و نه برای فساد و خرابي و نه برای ظلم و ستم و بيدادگری! بلکه خروج من برای اصلاح امّت جدم محمد صلی الله عليه وآله هست. من میخواهم امر به معروف نمايم و نهی از منکر کنم؛ و به سيره و سنّت جدم و آئين و روش پدرم علی بن أبي طالب عليه السّلام رفتار کنم. پس هر که مرا بپذيرد و به قبولِ حقّ قبول کند، پس خداوند سزاوارتر است به حقّ؛ و هر که مرا در اين امر ردّ کند و قبول ننمايد، پس من صبر و شکیبایی پيشه میگیرم تا آنکه خداوند ميان من و ميان اين جماعت، حکم به حقّ فرمايد؛ و اوست که از ميان حکم کنندگان مورد اختيار است.»
امام حسین(ع) با این وصیت به برادرش محمد بن حنفیه میخواهد اهداف قیام خود را روشن کند، خاستگاههای آن را برای مردم تبیین نماید و از ما دعوت کند برای تحقق این هدف به او اقتدا کنیم. اصلاح هدف اصلی قیام آن حضرت بود و شهادت او و یارانش چیزی جز ابزاری برای تحقق این هدف نبود. البته لازم است که این ابزار برای همه دورهها و مراحل مناسب باشد. چون هر دورهای روش خاص خود را میطلبد. او همانطور که خودش بود، از ما میخواهد که دعوتگران به سوی اصلاح باشیم. برای اصلاح تلاش کنیم. به انحراف، فساد، ظلم و طغیان تن ندهیم. بلکه در برابر آنها صدای حق خواهی و عدالت طلبی را بلند کنیم.
امام حسین(ع) از دست اکثریت خاموشی که حق را یاری نکردند و به باطل قدرت دادند، رنجهای بسیاری دید؛ اما خود آن حضرت وظیفه خود را به بهترین شکل ممکن ادا کرد و برای این منظور خون خود، یاران و خانواده خود را تقدیم نمود. اگر چیزی بالاتر از خون وجود داشت نیز فدا میکرد؛ بنابراین اگر از ما خواسته است که او را دوست داشته باشیم و به او وفادار باشیم، باید به وظیفه خود در برابر فساد و انحراف عمل کنیم. باید با انحرافات فرهنگی مقابله کنیم. باید به دین خود ملتزم باشیم. باید در برابر انحرافات اخلاقی و سیاسی ایستادگی کنیم. چون خداوند چنین دعوت کرده است: «ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّک بِالْحِکمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ». امام حسین(ع) به آن اندازه که از ما خواسته است یاوران حقیقی او باشیم، بر زیارت، گریه و برپایی مجالس تأکید نکرده است. هر وقت که چنین شدیم و عزم عالی به دست آوردیم، دنیا را تغییر خواهیم داد و در برابر چالشها ایستادگی خواهیم کرد.
لبنان، بازی بر پرتگاه جهنم
از لبنان آغاز میکنیم که همچنان در گرداب جستجو برای قانون انتخابات قرار دارد. به رغم همه فرصتهای داده شده، به نظر میرسد که در این نزدیکیها نور امیدی نخواهد تابید. چون جریانهای سیاسی روی شکل مورد قبول همه توافق ندارند و هر کدامشان روی قانونی تأکید دارند که برای خودشان مناسب باشد یا این که حضور بیشتر و قویتری را در داخل طایفه یا سطح کشور برایشان فراهم نماید.
ما نیز به مانند خیلیهای دیگر در این کشور نگرانیم که به خاطر بازی بر پرتگاه جهنم کشور به سمت ناکجاآباد برود. چون گزینههای محدودی در این زمینه وجود دارند: خلأ، تمدید و بازگشت به قانون دهه شصت. اگر قانون جدیدی تصویب نشود، میهن در میان دو فک تمدید و خلأ قرار خواهد گرفت. این وضعیت باعث میشود که برای حفظ آبروی کسانی که مخالف قانون دهه شصت هستند، این قانون با مقداری جرح و تعدیل مورد قبول واقع شود. چون در میان سیاسیون نیز برخیها خواستار بازگشت به این قانون هستند.
با توجه به این تنگنا خیلی عیب دارد که گفته شود جریانهای سیاسی نمیتوانند امور خودشان را مدیریت کنند و همیشه به کسانی نیاز دارند که بیایند و امور آنها را مدیریت نمایند و معادلهای را تحمیل کنند که همه بدان پایبند باشند؛ اما ما اطمینان داریم که اگر جریانهای سیاسی به نفع میهن و ارزشهای مورد توجه ادیان، از منافع شخصی و طایفهای خود دست بردارند، میتوانند راه حل ارائه کنند.
اما درد و رنج لبنانیها در بحرانهای سادهای چون برق، آب، بهداشت، زبالهها و وضعیت دشوار اجتماعی همچنان ادامه دارد. فقر مستمندان افزایش مییابد و هیچ کسی پاسخگو نیست. هفته گذشته نیز برخیها برای تأمین خواستههای خود به خیابانها ریختند؛ مانند کارگران روزمزد شرکت برق، بازنشستهها و باغداران سیب که به خواستههایشان نرسیدهاند یا کامیون داران. البته برخیها نیز این حرکتها را سیاسی میدانند.
اما ما معتقدیم که این حرکتها ناشی از این است که دولت به منافع شهروندان خود پشت کرده است و راه حلهای موفقیتآمیز ارائه نمیکند. از این رو طبیعی است که در روزهای آتی نیز شاهد چنین حرکتهایی باشیم. دولتی که برای متوقف شدن جلسات پارلمان و کابینه زمینهسازی کرده است مسئول است که برای حل مشکلات شهروندان خود کاری صورت دهد و به امور دیگر مشغول نشود.
در رابطه با حرکتهای مردمی باید گفت: شهروندان نباید از بستن خیابانها به عنوان ابزاری برای رسیدن به خواستههای خود یا اعتراض استفاده کنند. چون این کار روی منافع و اعصاب مردم تأثیر میگذارد و ممکن است مشکلاتی ایجاد کند و مردم را علیه شان بشوراند و به سود کسانی تمام شود که نمیخواهد خواستههای معترضان برآورده شود.
بستن خیابانها از نظر شرعی حرام است. از این رو هیچ کسی حق ندارد راه مردم را مسدود کند. ما از معترضان میخواهیم که از روشهای متمدنانهتری برای نشان دادن اعتراض خود استفاده کنند. ابزارهایی که ضرر کمتری برای سایر شهروندان داشته باشد. چون شهروندان نیز دردها و مشکلات خاص خودشان را دارند.
باز هم در رابطه با لبنان، برای جریانهای سیاسی تأکید میکنیم خطراتی را که در کمین لبنان نشستهاند، اعم از خطرات اقتصادی، مالی یا خطراتی که در مرزهای شرقی و جنوبی لبنان وجود دارند مد نظر قرار دهند.
سوریه، تداوم درگیری
به سوریه میرسیم. درگیری بر سر منطقه نفوذ قدرتهای بین المللی و منطقهای درگیر در این کشور ادامه دارد. در این زمینه بار دیگر شاهد دخالتهای دشمن صهیونیستی هستیم. دشمن پایتخت سوریه را هدف قرار داد و حضور و مشارکت خود را در این منطقه مورد تأکید قرار داد.
متأسفانه این اقدام در سایه سکوت کشورهای عربی صورت گرفت. حال آن که همه میدانند سکوت در برابر حمله به پایتخت یک کشور عربی با هر توجیهی، زمینه را برای حمله رژیم صهیونیستی به کشورهای عربی و غیرعربی دیگر فراهم میکند.
در برابر این رویداد، بار دیگر از کشورهای عربی میخواهیم که بیدار شوند و نسبت به واقعهای که در عمق دنیای عرب رخ میدهد، آگاه باشند. باید متوجه ضرری به دنیای عرب و آینده آن وارد خواهند شد باشند. چون دنیای عرب به لقمه آمادهای در دستان قدرتهای بزرگ تبدیل شده است.
رنج یمن
باید به یمن بپردازیم و به دردها و رنجهای مردم این کشور اشارهای داشته باشیم. این درد و رنج به قتل و کشتار محدود نمانده بلکه به گرسنگی دادن نیز کشیده شده است. گزارشهای اخیر سازمان ملل متحد نشان میدهند که به خاطر تداوم جنگ علیه یمن و فروپاشی نظام کشاورزی و بهداشتی این کشور بیش از 21 میلیون یمنی با پدیده گرسنگی دست و پنجه نرم میکنند.
حال پرسش ما این است: آیا این همه ویرانی و گرسنگی ایجاب نمیکند که این خونریزی متوقف شود و هر چه زودتر راه حلی سنجیده شود که وحدت و ثبات را به این کشور بازگرداند و این درد و مصیبت با متوقف نماید؟
اعتصاب غذای اسرای فلسطینی
به فلسطین میرسیم. به رغم فشارهای رژیم صهیونیستی اعتصاب غذای اسرای فلسطینی به دوازدهمین روز خود رسیده است. به خاطر پیامدهایی که این اعتصاب غذا دارد، دشمن به اسرا فشار میآورد که به اعتصاب خود پایان دهند.
در همین حال در کرانه غربی و سرزمینهای اشغالی 1948 حمایتها از اسرای فلسطینی ادامه دارد؛ اما خجالت دنیای عرب و جهان اسلام نیز ادامه دارد. سازمان ملل متحد و سازمانهای حقوق بشری نیز سکوت کردهاند. در اینجا از همه آنها میخواهیم که با درد، رنج و فداکاری اسرای فلسطینی اعلام همبستگی کنند.
روز کارگر
در پایان باید روز کارگر را به همه زنان و مردان کارگر تبریک و تهنیت عرض کنیم. در همین جا از همه کسانی که متولی امور کارگران هستند میخواهیم که به تکریم و حفظ کرامت انسانی کارگران توجه نمایند و به آنان کمک کنند که در برابر دشواریهای زندگی بایستند.