سخنرانی علامه سید علی فضل الله
در مراسم پنجمین سالگرد رحلت علامه مرجع سید محمد حسین فضل الله در بغداد
به مناسبت پنجمین سالگرد رحلت علامه مرجع سید محمد حسین فضل الله مراسم بزرگداشتی از سوی مرکز فرهنگی اسلامی نمایندگی عراق و جمعیت التعاون در بغداد برگزار گردید. در این مراسم علامه سید علی فضل الله به ایراد سخنرانی پرداخت. آن چه تقدیم میگردد، خلاصهای از سخنان معظم له است:
عراق در عقل، قلب و باور سید(ره) جایگاه ویژهای داشت. چون سید در عراق رشد و پرورش یافت و شاخصههای شخصیتیاش در این کشور شکل گرفت. سید با استفاده از توشههایی که از عراق برگرفت، به دنیا آغوش گشود و آن را آکنده از اندیشه، فقه و جهاد ساخت. او از سرچشمه علما، اندیشمندان، فقها، ادبا، مجاهدان و انقلابیون عراق سیراب شد و در تاریخ عطرآگین سرشار از بالندگی، قهرمانی و صبر آن، نفس کشید. حتی وقتی به ناچار عراق را ترک کرد، آن را فراموش نکرد. بلکه هر جایی عراقیها بودند، سید با آنان بود و دغدغهها، آرمانها و آرزوهایشان را درک میکرد.
وقتی طاغوت بر عراق حاکم بود، سید با عراق بود و با طاغوت مبارزه کرد. او برنامههای ویرانگر و جنایتهای طاغوت را افشا میکرد، صفوف مردم عراق را برای مقابله با طاغوت متحد مینمود و برای سرنگونی طاغوت تشکیلات ایجاد میکرد. به همین دلیل بارها در معرض ترور قرار گرفت.
وقتی آمریکا عراق را اشغال کرد، سید آرام ننشست و به رغم این که سرنگونی طاغوت مهم بود، علیه آمریکا موضعگیری کرد. چون میدانست حضور آمریکا روی وحدت، امنیت و ثروتهای عراق اثر منفی دارد. سید میدانست آمریکا به درگیریهای داخلی در عراق دامن خواهد زد. پیشبینیهای سید درست بود و حتی بعد از این که اشغالگران عراق را ترک کردند، پیامدهای ناگوار آن در عراق باقی ماند.
سید در همه ادوار به قدرت مردم عراق در گذار از این دردها و رنجها اطمینان داشت. معتقد بود خونهایی که ریخته شده و جانهایی که قربانی شدهاند، خون شهیدین صدرین، شهید مهدی و پیش از آنان شهید عبدالعزیز البدری و شیخ عارف البصری باید تأثیر کند و اهداف خود را تحقق بخشد. معتقد بود که این نظام طاغوتی دیری نخواهد پایید.
طاغوت رفت و آمریکا از عراق خارج شد. در آن روز سید از عراقیها خواست که الگوی پیشروی از حکومتداری ارائه کنند. نباید دنیای هارون الرشید فریبشان دهد. باید الگویی را ارائه دهند که بزرگان جنبش و دولت اسلامی و دعوتگران آن، برایش نگاشتند و نظریه پردازی کردند.
از عراقیها خواست در میان این همه گوناگونی، عراقی متحد بسازند. چون بدون وحدت، عراقی وجود ندارد. او نسبت به طرحهای فدرالیسم و تجزیه که دغدغه بعضیها بود، هشدار داد. این طرحها، چیزی جز فتنه افروزی و جنگهای مداوم بر اساس مسائل طایفهای، مذهبی و قومی نیستند. او با تمام وجود برای عمق بخشیدن به وحدت و تثبیت ارکان آن سهم گرفت.
سید(ره) نسبت به خطر تروریسم و تکفیر که تحت پوشش دفاع از اسلام یا احساس زیان و حاشیه نشینی و سوار بر مرکب اشغالگران آمریکا به عراق آمده بودند، هشدار داد. متأسفانه تروریسم توانست در گسترش فضای فرقهگرایی و تأمین پوشش حمایتی مردمی و سیاسی به برخی دستاوردهایی دست یابد و واکنشهای فرقهای و بلند پروازیهای سیاسی نیز شفافیت را فضای مردمی و سیاسی گرفت. تروریسم توانست حمایتهای منطقهای و بین المللی لازم را برای خود تأمین نماید و از آن برای درگیریهای منطقهای و نفوذ در آن بهره برداری لازم را به عمل آورد.
سید از همان ابتدا در برابر منطق تکفیری ایستاد و پیش از این که این منطق را متهم کند که در راستای برنامههای بیگانگان قرار دارد و سیمای آزادی بخشی و انسانی اسلام را مخدوش میکند، با آن به گفتگو و مناقشه پرداخت. در حالی که اسلام توانست با خدمت به جامعه اسلامی در لبنان و فلسطین، حمایت از جامعه عربی برای ایستادگی در برابر برنامههای سلطه جویانه صهیونیستی و عادی سازی روابط با دشمن و پایمردی ایران در برابر فشار قدرتهای استکباری، به دستاوردهای پی در پی نائل شود.
او تأکید داشت که تروریسم تکفیری، نوعی تعدی و تجاوزگری است که به محتوای اعتقادی و فکری اهل سنت ارتباطی ندارد و نمیتواند بیانگر آرمان مسلمانان سنی باشد. او خواستار اتخاذ موضع اسلامی متحدی بود که همه مرجعیتهای سنی و شیعی را دور خود جمع نماید تا در برابر تروریسمی که زیر نام اسلام و دفاع از اهل سنت مخفی شده است، بایستند. در حالی که اسلام از همه آنها مبرّاست و تروریسم تکفیری شخصیتها و رهبران اهل سنت را میکشد و اکثر گروهها و گرایشهای سنی را کافر میداند. او در این باره تأکید میکرد که در دسته بندی تروریسم و برخورد با آن نباید سیاست دوگانه وجود داشته باشد.
در عین حال سید(ره) خواهان به راه افتادن گفتمان اسلامی جامعی بود که پدیده تکفیر را به انزوا بکشاند. او نسبت به اظهار نظرهای تحریکگرانه هشدار میداد. از این رو همه گرایشهای افراطی و غلو و لعن، سب و شتم را که در برخی از شبکههای ماهوارهای، منابر و شبکههای اجتماعی رواج داشت، به باد حمله گرفت و نسبت به پیامدهای منفی آنها برای تشیع هشدار میداد. تشیعی که توانسته بود با سیمای آزادی بخشی و دفاع از قضایای مهم امت اسلامی در آسمان دنیای اسلام و جهان بدرخشد. او در نشان دادن حساسیت در قبال عدل و مقابله با ظلم و ساختن دنیای انسانیتر، به آرمانهای امام علی(ع) توجه داشت.
در راستای مقابله با جریانهایی که به تشیع آسیب میزدند و تغذیه کننده جریانهای تروریستی بودند، سید معتقد بود که برون رفت از فتنه و ضعف به سوی وحدت و قدرت، در گرو ایجاد تجربه سیاسی برجستهای است که همه فرزندان عراق را در دولت شهروند محور، دولت حق، قانون، عدالت و آزادی گردهم جمع کند، طایفهگرایی را مهار کند و دخالتهای خارجی را تضعیف نماید.
او میخواست این تجربه بیانگر توصیههای امام علی(ع) و روش ایشان در حکومتداری و رابطه با مردم باشد. کسی بر کس دیگری امتیاز نداشته باشد دولت عدالت شکل بگیرد. دولتی که از وحدت اسلامی و ملی صیانت کند و همه مردم در آن برابر باشند. میخواست این تجربه حکومتداری به روش و منش علی(ع) پایبند باشد تا در این دولت، ضعیف، قوی باشد تا حق آن گرفته شود و قوی در برابر آن ضعیف باشد تا حق از او ستانده شود؛ اما سید در آمال و آرزوهای خود، واقعگرا بود. او درک درستی از شرایط و مشکلات داشت و میزان مداخلات خارجی را میدانست. او کمی کارشناس و تداخل وظایف و چالشها را حس میکرد. میدانست این واقعیت نظارت و حسابرسی را مختل مینماید. خللی که فرصت طلبان از آن نفوذ میکنند و بسیاری در دام آن گرفتار میگردند.
بر همین اساس، سید تشویق میکرد که آگاهان در میدان حضور داشته باشند. تا جامعه زنده و فعالی داشته باشیم که نظارت کند، محاسبه نماید و با همه سیاسیون مخلص و مراجع، علما، اندیشمندان و ادیبان تعامل داشته باشد تا راه درستی را پیش بگیرد، از تجربهها درس بیاموزد، به کسانی که به میهن علاقه دارند، توجه داشته باشد و هر قدر که فرصت طلبان در ویرانی میهن بکوشند، آگاهان پیوسته برای ایجاد پلهای رابطه بکوشند. علت این است که با این کار به مردمی وفادار میمانیم که به هر نوع فداکاری دست زدهاند و هنوز هم جگر گوشههای خود را برای دفاع از میهن و حمایت از وحدت، در قالب بسیج، عشایر و ارتش تقدیم میکنند.
عزیزان! سالگرد رحلت سید(ره) به راه درست برای ریشه کنی فتنه و راه گذار از دردی که عراق و منطقه از آن رنج میبرد، اشاره میکند. این نیز جز با تلاش جدی برای ساخت وحدت، وحدت اسلامی، وحدت ملی و وحدت داخلی هر مذهب شکل نمیگیرد. همه باید بدانند چند دستگی، عامل بروز فتنهای که همه از آن رنج میبرند. با وجود تشتت، تفرقه و نزاعی که در جامعه وجود دارد، بیداری و پیشرفت عراق ممکن نیست.
عراق فقط با شیعیان سرپا نمیماند. عراق فقط با سنیها، اعراب، کردها و ترکمنها سرپا نمیماند. این کار با تلاش و وحدت همه میسر میشود. همه باید از مسائل شخصی، طایفهای و فرقهای و ارتباط با محورهای منطقهای و جهانی، دست بردارند.
در حضور روح سید(ره) از همه میخواهیم به کلام امام علی(ع) بازگردند. سخنی که سید همیشه آن را تکرار میکرد: «لأسلمنّ ما سلمت أمور المسلمين». باید به زبان قرآن برگردیم: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا»، «وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ». در غیر این صورت عراق در معرض منازعات بین المللی و منطقهای و تکفیریها باقی خواهند ماند. همانهایی که قدرت و حضور عراق را نمیخواهند و پیوسته میکوشند که استخوان لای زخم بگذارند تا عراق همچنان ضعیف بماند و مردم این کشور در سرزمین خود ضعیف شوند و ثبات و امنیتشان از بین برود.
ما اطمینان داریم آگاهی و مردم عراق که ضرب المثل همیشگی ماست، فرصت را از همه فتنه افروزان، تجزیه طلبان و بازیگران با تعصبات و حساسیتها خواهد گرفت. در غیر این صورت، همه ما بر میراثی خواهیم گریست که پدران و نیاکانمان برایمان به ارث گذاشتند و ما آن را از دست دادیم.
دفتر رسانهای علامه سید علی فضل الله
بیروت؛ 19 شوال 1436 هـ برابر با ٤/٨/٢٠١٥ م