سخنرانی علامه سید علی فضل الله
در بیست و هشتمین کنفرانس وحدت اسلامی تهران
علامه سید علی فضل الله سخنران دومین روز بیست و هشتمین کنفرانس وحدت اسلامی بود. کنفرانسی که از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی از 15 تا 17 ربیع الاول 1436 هـ در تهران برگزار گردید.
ایشان در بخشی از سخنان خود اظهار داشت که لازم است متون دینی مورد استناد جریان‌های تکفیری پالایش شود و در تعامل با مخالفان و دیگران، مفاهیم انسانی اهمیتی دوباره پیدا کند. ایشان حمله تعدی جویانه به روزنامه فرانسوی شارلی ابدو را که به هیچ وجه مورد پذیرش اسلام نیست، محکوم کرد و هشدار داد که نباید مسئولیت این حادثه به عهده مسلمانان ساکن این کشور گذاشته شود.
ایشان اظهار داشت: بسیاری از وحدت‌گرایان مسلمان آن‌چنان دچار یأس و ناامیدی شده‌اند که می‌گویند وحدت اسلامی و تقریب میان مذاهب اسلامی، نمی‌تواند به اهداف خود برسد.
لازم است که علل و عوامل این یاس مورد بررسی قرار گیرد و برای مقابله با جریان‌ها و دولت‌هایی که سعی در پراکنده کردن صف اسلامی دارند، به حدی که حتی رفتارهای فردی نیز می‌تواند تمام تلاش‌های صورت گرفته در راه وحدت را به باد فنا دهد، به اصل وحدت بازگردیم که قرآن، سنت نبوی و مشترکات بسیاری که باعث تجمع مسلمانان می‌شود، زیربنای آن را تشکیل می‌دهد.
ایشان با انتقاد از برخی مظاهر گفتمان وحدت که شکل صوری و دکوری به خود گرفته و گاهی با مانعی به نام تناقض میان اظهارنظرهای خصوصی با گفتارهای عمومی نیز برخورد کرده است، اشاره داشت که گفتمان وحدت به شعارها محدود مانده است، هر کس ادبیات خاص خود را حفظ کرده و می‌کوشد که از قرآن و سنت برای آن دلیل بیاورد. ایشان از موسمی بودن گفتمان وحدت و تبعیت آن از منافع سیاسی و اقتصادی و سایر ضروریات همراهی و همگرایی، انتقاد کردند.
ایشان معتقدند که تلاش برای وحدت ایجاب می‌کند که اهداف مرحله‌ای و آنی و اهداف بلند مدت داشته باشیم. ایشان در این باره گفتند: از این رو از همین امروز لازم است که هر کس به نوبه خود، در حیطه‌های دینی و معرفت شناسی شجاعت و جرئت داشته باشد و بکوشد که متون دینی مورد استناد گروهای تکفیری را که جنایت‌های خود را با آن‌ها توجیه می‌کنند، پالایش نماید. قرآن کریم و سنت متواتر تنها عناصر مورد اتکا هستند. غیر از این‌ها، همه چیز باید مورد بازنگری قرار بگیرد و مقاصد آن به گونه‌ای غیرقابل تردید، روشن شود؛ اما اگر چیزی با قرآن و ثوابت دینی مخالف بود، باید رد شده و به دیوار کوبیده شود.
ایشان ادامه دادند: در تعامل با مخالفان و دیگران، مفاهیم انسانی باید اهمیت و اعتبار خود را بازیابند؛ چون امام علی(ع) می‌فرماید: «الناس صنفان: إمّا أخ لك في الدّين، أو نظير لك في الخلق» و هر فرد خود را با دیگری برابر بداند. اگر این اصل پذیرفته شد، به جای این که این مسئله اسیر فتاوا و اختلافات فقهی باقی بماند، مصادیق بسیار تربیتی، اجتماعی و دینی خواهد یافت که گفتگو و همزیستی را به یک قاعده در میان مردم تبدیل خواهد کرد. کمترین حد برادری دینی است که همه مسلمانان در محکومیت، اظهار تألم و خشم نسبت به قربانی شدن مردم به دست گروه‌های تکفیری، بدون توجه به کشور و جریانی که تکفیری‌ها بدان وابسته هستند، بخل نورزند.
ایشان در پایان سخنان خویش اظهار داشت: ما معتقد به تحکیم زبان گفتگو و همگرایی همه جانبه، به ویژه در مراکز مهم و تأثیرگذار دینی نجف، قم و مصر و جاهای دیگر هستیم. همگرایی تنها چیزی است که باید بماند و به مبنای روابط ما تبدیل شود؛ زیرا همگرایی مبتنی بر دلسوزی برای اسلام، ثبات و صلح کشورها و بیداری و پیشرفت مسلمانان، باعث حل و فصل بسیاری از دردها و رنج‌های ما خواهد شد.
از سوی دیگر، علامه سید فضل الله، حمله به روزنامه فرانسوی شارلی ابدو را محکوم کرد و اظهار داشت که اسلام و شرع این روش تجاوزگرانه را قبول ندارد؛ زیرا باعث کشته شدن بی‌گناهانی شده است که هیچ ربطی به اهانت به پیامبر اکرم(ص) ندارند.
ایشان افزودند: روشن است که این پدیده، دلایل و اسباب بسیاری برای خود دارند که اکنون به تهدیدی فرامرزی و فراملی تبدیل شده است و آتش آن دارد دور و نزدیک را فرامی‌گیرد. حتی دامن کسانی را می‌گیرد که دست این جنایتکاران را در برخی جاها باز گذاشتند؛ اما توجه نداشتند که ممکن است یک روزی دامن خودشان، در کشورهای غربی را نیز بگیرد.
ایشان هشدار دادند که نباید مسئولیت این جنایت و جنایات نظیر آن به عهده مسلمانان ساکن فرانسه و اروپا گذاشته شود. برای مقابله با این پدیده، لازم است که مسلمانان به دور از روحیه انتقام و شادمانی، هماهنگی و ارتباط بیشتری میان خود داشته باشند. اظهار شادمانی و انتقام‌گیری به نفع هیچ کس نیست و ممکن است باعث پیچیده‌تر شدن مسائل شود.
دفتر رسانه‌ای علامه سید علی فضل الله
بیروت؛ 17 ربیع الاول 1436 هـ برابر با 8/1/2015 م