مصاحبه روزنامه کویتی النهار با علامه سید علی فضل الله

فضل الله با لبخندی متواضعانه، در سخنان خود به مسؤولیت علما در متحد کردن امت اسلامی و نشر آگاهی در داخل جامعه می‌پردازد. ایشان تأکید می‌دارد مشاجرات طائفه‌ای که در جامعه اسلامی جریان دارد، یگانه هدفش تحقق دستاوردهای سیاسی می‌باشد. فضل الله لبنان را دوست دارد و امیدش این است که از بحرانهای کنونی عبور نماید و گرنه ممکن است به درگیری شیعه و سنی تبدیل شود. او به پرسشهای ما چنین پاسخ می‌دهد:

<o:p> </o:p>

مقدمه:<o:p></o:p>

او عهده دار اندیشه‌ها و اصول و مبانی پدرش علامه مرجع سید محمدحسین فضل الله است. او به گونه‌ای دغدغه‌های میهن خود را دارد که کس دیگری که وحدت و ثبات لبنان برایش مهم است، چنین حالتی ندارد. <o:p></o:p>

به مناسبت دیدار ایشان از کویت، روزنامه النهار با علامه سید علی فضل الله رئیس جمعیت مبرات خیریه و مؤسسات مرجع راحل سیدمحمدحسین فضل الله به گفتگو نشست. او معتقد است که دیدار از کویت فرصت خوبی به شمار می‌رود. خصوصاً که با پادشاه کویت نیز دیدار داشته است و پیامی که برای همه لبنانی‌ها دارد. اهتمام او این است که لبنانی‌ها متحد باشند تا بتوانند جلوی تحقق اهداف فتنه افروزان را بگیرند. <o:p></o:p>

سید فضل الله تأکید می‌دارد که شیعیان کویت به میهن خود کاملاً وفادارند نه جهت دیگر. سید فضل الله از همه مسلمانان می‌خواهد به جای اندیشیدن به قضایای جزئی داخلی که ممکن است باعث تفرقه‌شان شود، اسلام خود را مورد تأکید قرار دهند و با چالشهای فراروی خود مقابله کنند. همین طور ایشان خواستار آن شدند که عاشورا برای همه مسلمانان باشد. زیرا امام حسین(ع) برای همه مسلمانان قیام کرد و نقطه اشتراک مسلمانان به شمار می‌آید. چرا که او از‌‌‌ همان چیزی دفاع کرد که جدش محمدبن عبدالله(ص) بدان دستور داده بود. <o:p></o:p>

فضل الله با لبخندی متواضعانه، در سخنان خود به مسؤولیت علما در متحد کردن امت اسلامی و نشر آگاهی در داخل جامعه می‌پردازد. ایشان تأکید می‌دارد مشاجرات طائفه‌ای که در جامعه اسلامی جریان دارد، یگانه هدفش تحقق دستاوردهای سیاسی می‌باشد. فضل الله لبنان را دوست دارد و امیدش این است که از بحرانهای کنونی عبور نماید و گرنه ممکن است به درگیری شیعه و سنی تبدیل شود. او به پرسشهای ما چنین پاسخ می‌دهد: <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

عاشورا در کویت<o:p></o:p>

           این روز‌ها با ایام عاشورا مصادف است. برگزاری مراسم عاشورا در کویت را چگونه یافتید؟ <o:p></o:p>

           انسان چنین احساس می‌کند که در اینجا تلاش می‌شود عاشورا شکلی اسلامی داشته باشد. این را می‌توان در سخنرانی‌ها و خطابه‌ها به خوبی دریافت. همیشه دعوت کرده‌ایم که بالندگی و قوّت و ایمان حسین(ع) ارائه شود. نمی‌خواهیم عاشورا در محدوده خاصی باقی بماند. زیرا حسین(ع) نقطه اشتراک همه مسلمانان است و همگان او را «سرور جوانان اهل بهشت» به شمار می‌آورند. او از پیامبر اسلام است، ‌‌‌ همان گونه که خود آن حضرت چنین فرموده است: «حسین از من است و من از حسینم.» از این رو همگان حسین(ع) را تمجید می‌کنند. چیزی که انسان در هر جایی شاهد آن است، چنین حقیقتی را مورد تأکید قرار می‌دهد. <o:p></o:p>

باید عناوین حسینی را در فضای وسیعی به جریان اندازیم. زیرا شعارهای حسینی شعارهایی اسلامی هستند. تمام دغدغه حسین(ع) این بود که اسلام حفظ شود و ناب و درست باقی بماند. حسین(ع) در آن زمان خلیفه شرعی مسلمانان بود. او برای این قیام کرد تا اینکه جلوی ظلم و طغیانی را که حاکم ظالم و فاجر و مستبد ایجاد کرده بود، بگیرد. <o:p></o:p>

ما همیشه دعوت کرده‌ایم، عاشورا از چیزهایی که بدان آسیب می‌زنند، زدوده شود. از جمله قمه زنی و زنجیر زنی. این کار‌ها را از لحاظ شرعی حرام می‌دانیم. زیرا با این کار‌ها نمی‌شود با حسین(ع) همدردی کرد. بلکه همدردی از طریق حرکت در راه او و پذیرفتن مواضع او ميسر است. می‌بینیم که آگاهان کویت، سعیشان این است که چنین صورتی از عاشورا را ارائه دهند. شنیده‌های ما در این دیدار چنین چیزی را نشان می‌دهد. خصوصاً اینکه جلوی بعضی شعار‌ها گرفته شده است. شعارهایی که در بردارنده بعضی غلو‌ها و جریحه دار کردن‌ها و گذشتن از حدود و مرز‌ها بوده‌اند. از این رو احساس می‌کنیم که سعی وافری آغاز شده است که عاشورا شکل اسلامی به خود بگیرد که دیگران را نیز در نظر دارد و آن را به صورتی درست ارائه می‌دهد. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

تأکید بر اصلاح<o:p></o:p>

           در این کشور تندرو‌ها شیعه و سنی وجود دارند. شما فرمودید که حسین(ع) نقطه اشتراک همه مسلمانان به شمار می‌آید. چگونه می‌توان از این امام و مکارم ایشان برای جمع کردن همه مسلمانان و از بین بردن تعصب استفاده کرد؟ <o:p></o:p>

           این کار وقتی صورت می‌گیرد که تأکید داریم شعار امام حسین(ع)، شعاری اسلامی بوده است و برای دفاع از همه مسلمانان قیام کرد و به طائفه خاصی متعلق نبود. زیرا حسین(ع) اصلاح جامعه اسلامی را می‌خواست و‌‌ همان چیزی را مورد تأکید قرار داد که پیامبر و قرآن به سوی آن دعوت کرده است: «وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ»(آل عمران/۱۰۴) و همین طور خداوند فرموده است: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ»(توبه/۷۱). <o:p></o:p>

اهداف آن حضرت از آموزه‌ها و فرمایشات پیامبر گرامی اسلام نشأت می‌گرفت: «ای مردم! شنیدم که پیامبر خدا می‌فرماید: هر کدام از شما که حاکم ستمگری را ببیند که حرام خدا را حلال کرده و عهد خدا را شکسته است و با سنت پیامبر خدا مخالفت کرده است و با گناهکاری و تعدی با بندگان خدا رفتار می‌نماید، پس با رفتار و گفتار خود آن را تغییر ندهد، خداوند حق دارد او را به‌‌ همان جایی وارد نماید که آن حاکم ستمگر را وارد می‌سازد. آگاه باشید که اینان به طاعت شیطان ملتزم شدند و طاعت خداوند را ترک کردند و فساد را آشکار ساختند...» هدف اساسی این بود. <o:p></o:p>

وقتی که عاشورا را این گونه ارائه می‌دهیم، می‌توانیم از آن مناسبتی اسلامی به وجود آوریم، همین طور وقتی که با پرداختن غیر علمی به مسائل تاریخی، به تشنجات و تعصبات مذهبی در عاشورا دامن نمی‌زنیم، وقتی که روشی را که در عاشورا مطرح می‌شود توضیح می‌دهیم، وقتی فضاهایی را که باعث ایجاد مانع بین پیروان مذاهب اسلامی می‌شود، حذف می‌کنیم و خواستار آن می‌شویم که عاشورا به صورتی اسلامی ارائه شود و دامنه عاشورا را بسیار باز در نظر می‌گیریم و از همه مسلمانان خصوصاً اهل سنت می‌خواهیم که عاشورا را قضیه مورد توجه و اهتمام خود قرار دهند، از عاشورا مناسبتی اسلامی ساخته‌ایم. زیرا حسین(ع) برای اعتلای اصول و مبانی اسلام به شهادت رسید. برای این شهید شد که گفته‌ها و آورده‌های پیامبر را تثبیت نماید و امر به معروف و نهی از منکر نماید و روند جامعه اسلامی را اصلاح نماید. این‌‌ همان چیزهایی است که باید مورد تأکید قرار دهیم. <o:p></o:p>

از این رو از همه مسلمانان می‌خواهیم که با عاشورا به عنوان یک مسأله اسلامی و نه یک قضیه صرفاً شیعی تعامل به خرج دهند. این نیز نیازمند گردهم آمدن و تفاهم مسلمانان است. ما این را برای جاهایی مانند سوریه و لبنان بسیار مفید می‌دانیم. وقتی که علمای سنی می‌آیند و در مجلس عاشورا مشارکت می‌کنند و در این مناسبت به سخنرانی می‌پردازند. خواسته ما این است که این پدیده در همه کشورهای اسلامی عمومیت پیدا کند. عاشورا باید جایی باشد که همه در آن سخن بگویند تا اینکه حساسیت‌ها را از بین ببریم و روند فعلی گرامی داشت عاشورا را اصلاح کنیم. زیرا عاشورا پدیده‌ای شیعی در برابر اهل سنت نیست. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

دستاوردهای سیاسی<o:p></o:p>

           آیا بر این عقیده نیستید که بعضی‌ها با دامن زدن به چیزهایی که شما بدان اشاره داشتید، خصوصاً در مراسم بزرگداشت عاشورا، خواهان دستاوردهای سیاسی هستند؟ <o:p></o:p>

           حتماً بعضی‌ها چنین افکاری دارند که این هم برای آشوب کردن فضای سیاسی است. بعضی دیگر ممکن است نسبت به اصول و خاستگاههای حسین(ع) جهالت داشته باشند و راه را به خطا بروند. بعضی دیگر اصلاً اهمیتی برای موضوع وحدت اسلامی قائل نیستند. تمام هم و غم آنان این است که شیعیان از دیگران منزوی باشند و محدود در دائره خاص خود قرار داشته باشند. <o:p></o:p>

انسانی که اسلامی می‌اندیشد باید احساس نماید که وحدت اسلامی چیزی است که مورد دعوت قرآن می‌باشد: «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا»(آل عمران/۱۰۳). خداوند از ما می‌خواهد به مزایا و محاسنی توجه داشته باشیم که ما را به عنوان مسلمان متحد و منسجم می‌نماید تا تمدن سازی کنیم. اما وقتی دچار اختلاف شدیم و اختلاف در بین ما ریشه دواند و به کسانی که می‌خواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند اجازه فعالیت دادیم، وضعیت‌‌ همان گونه‌ای می‌شود که جامعه اسلامی الآن گرفتار آن است. وضعیت به کلی دگرگون شده است و مسلمانان در حاشیه قرار گرفته‌اند. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

مسؤولیت علما<o:p></o:p>

           آیا بر این عقیده نیستید، در قبال مسائلی که رخ می‌دهد، مسؤولیت بزرگی بر دوش علمای مسلمان از طوائف مختلف قرار دارد؟ <o:p></o:p>

           علما مسؤولیت بزرگی دارند. وظیفه آنان این است که با بدعت‌ها مبارزه کنند و فضای تشنج و اختلاف را از بین ببرند. آنان باید به مسؤولیت خود عمل کنند. ما اظهارات اخیر شیخ الازهر و بعضی فتاوای شیعی در حرمت دشنام دادن به صحابه و مادران مؤمنین را می‌ستاییم. ولی این کفایت نمی‌نماید. آگاهان و فرهیختگان و نیز حاکمان باید به مسؤولیت خود در این زمینه عمل کنند. هر انسانی بسته به موقعیت خود،‌‌ همان گونه که خداوند به ما دستور داده است باید حرفهای اصلاحگرانه بزند. ما باید وحدت مسلمانان را تثبیت کنیم. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

دخالت بیگانگان<o:p></o:p>

           بعضی‌ها بیگانگان را متهم می‌کنند که در بین طوائف و مذاهب اسلامی خصوصاً بین شیعه و سنی فتنه افروزی می‌کنند. نظر شما در این باره چیست؟ <o:p></o:p>

           این موضوع از قدمت دیرینه‌ای برخوردار است. ما تأکید می‌داریم که باید به خوبی حس کنیم طرحی بیگانه ضد ما جریان دارد. چرا که دنیای اسلام از موقعیت راهبردی مهمی برخوردار است و ثروتهای طبیعی فراوانی در آن وجود دارد. از این رو دنیای اسلام همواره در معرض تؤطئه‌ها قرار دارد و منافع دیگران در این است که کشورهای اسلامی قوی نشوند. ولی تأکید همیشگی ما این است که مسلمانان وارد چنین فضاهایی نشوند. اشکال در دیگران نیست. زیرا قوی همیشه سعی می‌نماید که دیگران ضعیف باقی بمانند. مسلمانان با این اهداف به خوبی آشنایی دارند ولی اصرار دارند که خودشان را ضعیف کنند. <o:p></o:p>

همگان می‌دانند که استکبار آمریکایی سعی دارد که مسلمانان در همین وضعیت باقی بمانند. مسلمانان باید حرکتی از خود نشان دهند تا ثروتهای خود را حفظ کنند و جلوی افتادن در دام این تؤطئه‌ها را بگیرند. همیشه نباید به خواسته‌های دیگران بیندیشیم. بلکه باید به خواسته‌های خود فکر کنیم. <o:p></o:p>

           افکار عمومی عربی که در جریان جنگ جولای ۲۰۰۶م دور مقاومت را گرفت، نظریه وابستگی طائفه‌ای را باطل کرد و نظریه وابستگی به میهن و اسلام را اثبات کرد. پس چرا این همه اتهام می‌زنند که مردم دچار چنددستگی هستند. آیا منفعتی در این گونه اتهامات وجود دارد؟ <o:p></o:p>

           این برای کسانی که سعی در ایجاد فتنه طائفه‌ای دارند و می‌خواهند جلوی تقریب مسلمانان را بگیرند و مراکز قدرت مسلمانان را از هم بپاشند طبیعی است. مسلمانان باید آگاه باشند و به دیگران اجازه ندهند که مراکز قدرت آنان را از بین ببرند. این حرف متوجه همه است و فرقی ندارد که در کجا هستند. این گرد آمدن برای اولین و آخرین بار نیست. چرا که می‌بینیم پاکستان که یک قدرت اسلامی هسته‌ای به شمار می‌آید، در معرض حملات تروریستی قرار دارد. این امر از پیش طراحی شده است و بر همه مسلمانان تطبیق می‌نماید. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

خدشه دار کردن و مبارزه با اسلام<o:p></o:p>

           بعضی از علمای سنی خواهان عدم گسترش مذهب شیعه در کشورهای سنی و عدم گسترش مذهب سنی در کشورهای شیعه شده‌اند. این را راهی برای جلوگیری از بروز فتنه می‌دانند. به نظر شما می‌توانیم به این دعوت ملتزم شویم؟ <o:p></o:p>

           ما بر این ضرورت تأکید می‌داریم که نباید در داخل جامعه اسلامی بحران داشته باشیم. بحران ما در اینجا نیست. بلکه بحران ما استکباری است که سعی دارد اسلام را از بین ببرد و آن را از جان پیروان آن جدا نماید و سیمای اسلام را در بیرون خدشه دار نماید. می‌خواهد که ما هیج قدرتی نداشته باشیم. باید به سوی مبارزه با این چیز‌ها متوجه شویم و احساس نکنیم که بحران در داخل جامعه اسلامی وجود دارد. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

اوج گیری شیعه در منطقه<o:p></o:p>

           بعضی‌ها نیز ایران را متهم می‌کنند که مذهب شیعه را در منطقه گسترش می‌دهد تا اینکه جاهای نفوذ بیشتری داشته باشد. نظر شما در این باره چیست؟ <o:p></o:p>

           من بر این عقیده هستم که شیعیان دنیا و نه فقط شیعیان کویت به میهن خودشان وافادارند و نسبت به حفاظت از آن اهتمام دارند. این را در لبنان به خوبی می‌بینیم. در لبنان اهتمام ویژه‌ای وجود دارد که لبنان در برابر اسرائیل قوی باشد. این را در شیعیان کویت نیز می‌بینیم. آنان نسبت به سلامت و امنیت کویت توجه خاصی دارند. مرجع دینی راحل سید محمد حسین فضل الله(رض) توجه خاصی داشت به اینکه کویتی‌ها نسبت به میهن خود امین باشند. ما نیز در دیدار‌های خود تأکید کرده‌ایم که نسبت به قدرت کویت اهتمام داریم. زیرا قدرت کویت قوّت اعراب و مسلمانان است و همه از آن بهره‌مند می‌شوند. این امر بر همه دولتهای عربی دیگر نیز تطبیق می‌نماید. ما همواره تأکید کرده‌ایم که مسلمانان نباید از یکدیگر هراس داشته باشند. بعضی‌ها تلاش می‌کنند که چنین نشان دهند سنی‌ها از ایران هراس دارند یا شیعیان از عربستان سعودی در هراس هستند. اینان می‌خواهند روابط بین دولتهای اسلامی و مسلمین را بحرانی کنند. نباید به چنین فضایی تن دهیم. باید تأکید داریم که مسلمانان متحد هستند. باید عوامل تفرقه را از بین ببریم. اگر کسی ادعا دارد که جریانهایی برای گسترش شیعه یا گسترش سنی در منطقه تلاش می‌کنند و اموالی نیز در این رابطه مصرف می‌شود، آن ارقامی که اینان ادعا دارند کجا هستند؟ آیا معقول است که اعتقاد یا اندیشه‌ای با پول گسترش یابد؟ من بر این عقیده هستم که این امر ضرورتاً درست نیست. زیرا این امکان وجود دارد که پول بتواند کتابی را تألیف نماید تا اندیشه‌ای را گسترش دهد. ولی این اندیشه باید قناعت آفرین باشد تا دیگران آن را بپذیرند. از این رو ممکن است که در این رابطه مبالغه¬‌ای صورت گرفته باشد. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

درگیری طائفه ای<o:p></o:p>

           چرا این فتنه‌ها با ظهور بحرانهای سیاسی در دنیای عرب، خصوصاً بعد از آزادی عراق، بروز یافته‌اند. به گونه‌ای که بحران طائفه‌ای فرصت ظهور یافته است؟ چه کسانی از این امر سود می‌برند خصوصاً اینکه عراق از دست حاکم ستمگری‌‌ رها شده است؟ <o:p></o:p>

           متأسفانه بعد از سقوط نظام طاغوت، چنین تصور ایجاد شده است که در این کشور درگیری شیعه و سنی وجود دارد. در حالی که این امر نادرست است. زیرا واقعیت این است که در داخل عراق درگیری سیاسی وجود دارد. همین طور در لبنان. می‌بینیم که در گروه ۸ مارس سنی و شیعه و دروزی و مسیحی وجود دارد. در مقابل می‌بینیم که در گروه ۱۴ مارس نیز طوائف و ادیان گوناگونی وجود دارد. از این رو می‌بینیم که در درگیری سیاسی عراق، طیفهای حاضر در دولت و طرفداران رژیم سابق و طرفهای دیگری از دولت جدید حضور دارند. <o:p></o:p>

هستند کسانی که از مسائل مذهبی و طائفه‌ای برای تحریک فضای سیاسی استفاده می‌کنند. آنچه امروز در لبنان جریان دارد ممکن است چنین تصوری ایجاد نماید که مشکل بین شیعه و سنی وجود دارد. بعضی‌ها سعی دارند با متهم کردن افرادی از جامعه شیعی به قتل یک رهبر سنی، آتش کُشنده درگیری سنی و شیعه را شعله ور کنند. <o:p></o:p>

ما خواستار آن هستیم که امور در‌‌ همان حیطه قضایی خود باقی بماند. ولی متأسفانه می‌بینیم که امور روند دیگری به خود گرفته است. به دنیای اسلام و جهان عرب عرض می‌کنیم که قدرت شما در وحدت شماست. همه ملت‌ها متحد شده‌اند مانند اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آمریکا، هر چند که اتحادشان شکل ظاهری دارد و جنبه محتوایی ندارد. دنیای اسلام و جهان عرب با چالشهایی روبرو می‌باشد که جز با وحدت نمی‌تواند از آن‌ها عبور نماید. جهان اسلام نباید اجازه بدهد که کشور عربی و اسلامی از بدنه دنیای اسلام و جهان عرب جدا شود و یا به تنهایی رنج ببرد. زیرا اگر در این حالت باقی بمانیم، قدس سقوط خواهد کرد و فلسطین و همه قضایای آن دچار سقوط خواهد شد. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

نگاهی به آینده لبنان<o:p></o:p>

           علی رغم اینکه سمت و سوی بحث ما جنبه دینی به خود گرفته است، اما خوب است که از نگاه شما به آینده لبنان نیز آگاه شویم. آن هم در شرایطی که دیدید امیر کویت نیز در این باره نگرانیهایی دارند؟ <o:p></o:p>

           متأسفانه لبنان هنوز هم محکوم به بی‌ثباتی است و متأسفانه لبنانی‌ها هنوز هم اصرار دارند که ثبات نداشته باشند. زیرا نسبت به خطراتی که از داخل و خارج ممکن است آنان را دچار تفرقه نمایند آگاهی ندارند. از این رو ما همیشه دعوت کرده‌ایم که دور یک میز بنشینند. ولی تشتت وجود دارد. همه می‌خواهند که برنامه‌های خود را اجرا کنند و دیگران را قربانی کنند. از این رو معتقدیم اگر لبنانی‌ها در همین وضعیت قرار داشته باشند، آینده باثباتی برای لبنان وجود نخواهد داشت. الآن وقت آن رسیده است که طرز تفکر خود را تغییر دهیم تا اینکه خارجی‌ها از این وضعیت به ضرر میهن استفاده نکنند. اگر چنین چیزی تحقق پیدا نکند، لبنان روی خیر و سلامتی را نخواهد دید. <o:p></o:p>

این پدیده‌ای است که پدیده‌های دیگر ممکن است از پی آن بیاید. مهم است که لبنانی‌ها فکر کنند و به سوی یکدیگر بیایند. همه باید از طائفه گرایی و مذهب گرایی به سود میهن دست بردارند. همه باید به این فکر کنند که لبنان برای مقابله با این چالش‌ها به روح وحدت نیاز دارد. <o:p></o:p>

بعد از این هم درد و رنجی که لبنانی‌ها در عرصه سیاسی و امنیتی تحمل کرده‌اند، اکنون باید با دلی واحد و به صورت جدی فکر کنند. باید از خاستگاهی واحد حرکت کنند تا بتوانند لبنان را نجات دهند و همه طرحهایی را که می‌خواهند در آن اجرا کنند و از لبنان آغازیدن گرفته‌اند، از بین ببرند.  هراسهایی حقیقی از روزهای آتی وجود دارد ولی به هر حال باید خوشبین باشیم. <o:p></o:p>

<o:p> </o:p>

کارهای خیریه<o:p></o:p>

           این مصاحبه را با کارهای خیریه شما به پایان می‌بریم. خصوصاً که بعد از یورش‌ها و حملات صهیونیستی،‌‌ همان گونه که فرمودید، لبنان عرصه رقابتهای سیاسی بین المللی شده است. شما به خاطر ریاست عالیه بر این کارهای خیریه، چه کاری خواهید کرد؟ منابع تمویل این کار‌ها از کجاست؟ <o:p></o:p>

           فرصت خوبی است که ار رهبری کویت به خاطر کمک به ما در ساختن دارالایتام خیام تقدیر و تشکر کنم. این دارالایتام در جریان تجاوز جولای ۲۰۰۶ اسرائیل ویران شده بود. ما مانند سایر نهاد‌ها و مؤسسات خیریه موجود، داریم به ایتام و بیوه زنان و نیازمندان کمک می‌کنیم. خصوصاً که جنگ اخیر اسامی دیگری را به لیستهای شهدا و ایتام و بیوه زنان اضافه کرده است. ما کارهای فرهنگی و آموزشی هم داریم که از آن برای نشر آگاهی در بین مردم استفاده می‌کنیم. این مؤسسات به کار خود برای طراحی برنامه‌های اجتماعی و خیریه ادامه خواهد داد و دست خود را به سوی همه دراز می‌نماید. اما در باره منابع تمویل این اقدامات باید گفت که ما روی نیکوکاران و کمکهای اهدایی و آن هم به روشهای قانونی تکیه می‌کنیم. <o:p></o:p>

           آیا از کمکهای خارجی هم استفاده می‌کنید؟ <o:p></o:p>

           نه ما روی چنین کمکهایی تکیه نمی‌کنیم. همه تکیه ما روی کمکهای خیرین و نیکوکاران لبنانی است. <o:p></o:p>

گفتگو از سمیرة فریمش<o:p></o:p>

روزنامه کویتی النهار، ۱۳ محرم ۱۴۳۲هـ برابر با ۱۹/۱۲/۲۰۱۰م<o:p></o:p>